Met die mooie en warme nazomer heb ik afgelopen weken nog volop van de late oogst kunnen genieten. De grote najaars schoonmaak, of het winterklaar maken zoals zo velen noemen, staat binnenkort waarschijnlijk op het programma. In de natuurlijke (moes)tuin is dat niet nodig. Toch is er genoeg te doen in de tuin om hem op een natuurlijke manier klaar te maken voor de winter. In een natuurlijke sier- of moestuin wordt niet alles opgeruimd en afgeknipt, je kijkt naar de natuur voor wat er wel moet gebeuren .

In de herfst laten de bomen hun bladeren vallen, prachtige bladerdekken ontstaan in de meest wonderlijke kleuren. Heeft u al eens goed gekeken hoe ze gedrapeerd liggen onder de boom? Zo heerlijk dicht langs de stam en op de wortels als een lekkere wollen deken. Dat is ook precies wat de boom voor ogen heeft. Een heerlijke warme deken met heel veel voedingsstoffen erin.

Allereerst zorgen de bladeren voor voedingstoffen die de boom diep uit de aarde heeft gehaald. Ze verteren en worden zo teruggegeven aan de bodem. Het bodemleven heeft hier profijt van en wordt daardoor gestimuleerd. Daarnaast zorgen de bladeren voor een tapijt die de bodem beschermen tegen hevige weersinvloeden, zoals zware regenval en vorst. Daardoor blijven de omstandigheden in de bodem constanter waardoor het bodemleven er weinig last van heeft en zo actiever is dan wanneer er geen warme deken ligt. Naast de beschermende factor zorgt een bladerdeken ervoor dat de onkruidzaden niet ontkiemen. Zo zorgt de boom ervoor dat er onder zijn dek geen andere plant kan groeien. Wat voordelen heeft voor de groeikansen van de boom.

Dit bedekken van de aarde wordt in de natuurlijke moestuin en in de permacultuur mulchen genoemd en is een techniek die ik veelvuldig in mijn tuinen toepas. Door de aarde te bedekken met organisch materiaal droogt de aarde niet uit, kunnen er geen onkruidzaden ontkiemen en geef je het bodemleven voedingsstoffen, die jij niet hoeft toe te voegen. Een win win situatie dus.

Mulchen doe ik het hele jaar door, en zeker in de winter.

Voor de eetbare siertuin is dat wat makkelijker dan voor de moestuin. Door de meerjarige plantengroei is de aarde al grotendeels beschermd vooral in het begin van de winter. Groene delen van planten sterven redelijk snel af en aan het eind van het winterseizoen is de aarde onbedekt. Daarvoor is het handig om bladeren of houtsnippers in de border te verspreiden. De uitgebloeide bloemen van eenjarige en meerjarige zoals de kruidvenkel laat ik staan. Dat geeft de wintertuin sfeer. De kleine kunstwerkjes van met rijp bedekt zaaddozen maken van een wintertuin een sprookje. De zaaddozen zijn ook nog eens een voedelsbron voor allerhand kleine vogeltjes en andere dieren. Dus lekker laten staan voor winters plezier.

Bij de groentebedden in de moestuin, die doorgaans in de winter onbedekt zijn, is het belangrijk om te mulchen. Je kunt de aarde van de groentebedden op verschillende manieren mulchen in de winter. Je kunt ze bedekken met afgevallen blad, stro, karton of met een groenbemester zoals witte mosterd. Een ander alternatief is de bodem in het najaar bedekken met rijpe compost. Op deze manier zorg je voor een gezond bodemleven en gezonde planten. In de winterperiode mulch ik het liefst met afgevallen blad. Ze bevatten veel voedingsstoffen en zijn in overvloed aanwezig. Ze verteren langzaam en zo zorgen ze ervoor dat de bodem de hele winter bedekt blijft. Door dit voor de winter te doen, gaat de tuin onkruidvrij de winter in. De organismen in de bodem hebben de hele winter wat te doen en verbeteren zo de bodem. Dit heeft als voordeel dat er in het voorjaar nauwelijks onkruid groeit en je meteen kunt planten in een levendige gezonde bodem.

Wil je meer weten over hoe je zorgt voor een gezonde bodem met de natuur als uitgangspunt? Dan is de workshop composteren die ik geef misschien wel een idee?